Schelpenmusea en collecties

Naturalis Biodiversity Center

In Nederland is één grote wetenschappelijke studiecollectie van mollusken. Dat is de collectie van Naturalis in Leiden. De collectie is van groot wetenschappelijk belang en wordt vaak gebruikt voor wetenschappelijk malacologisch onderzoek. De collectie bevat mollusken van land, zoetwater en zee van over de hele wereld. Vooral soorten uit Europa en Azië zijn in deze collecties goed vertegenwoordigd. Voor nadere informatie over de molluskencollectie kunt u contact opnemen met de conservator mollusken, Jeroen Goud. Een andere ingang voor uw vragen over uw vondsten is het Expertcentrum, hét loket van Naturalis voor al uw vragen omtrent biodiversiteit.

Muzeeaquarium Delfzijl

Vier bijzondere musea en een zeeaquarium onder een dak! Een bezoek brengen aan een druipsteengrot en een hunebed. Je verwonderen over de variëteit aan vormen en kleuren van schelpen, kristallen, mineralen,stenen en eeuwenoude fossielen. Het herbeleven van de maritieme historie van Delfzijl. Dit en nog veel meer is allemaal mogelijk in het Muzeeaquarium Delfzijl.
Ontdek de wereld onder de zeespiegel in het zeeaquarium. Binnen de drie meter dikke muren van een bunker uit de tweede Wereldoorlog bevinden zich aquaria met vissen, schaal- en weekdieren uit de Noordzee en de Waddenzee. De zee heeft voor Delfzijl en haar omgeving altijd een belangrijke rol gespeeld. Prachtige modelschepen, oude scheepsvoorwerpen, navigatiemiddelen en onder andere schilderijen, boeken en foto’s gunnen u een blik op de rijke maritieme historie van de havenstad Delfzijl. Bij alles wat u ziet staan tekstborden met uitleg. Een bezoek is dus niet alleen erg leuk, maar ook leerzaam voor jong en oud.

Schelpenmuseum Paal 14, Schiermonnikoog

In dit museum is de grote collectie mariene schelpen van Thijs de Boer uitgestald: de circa 1500 soorten in acht grote vitrines geven een mooi beeld van de enorme variatie van deze diergroep. De eerste vitrine geeft uitleg over de bouw en levenswijze van weekdieren. Heel toepasselijk zijn drie vitrines speciaal gewijd aan de schelpen en andere zeebeesten van Schiermonnikoog. De overige vitrines bevatten schelpen uit vele delen van de wereld, die allemaal door Thijs en zijn familie zelf zijn verzameld.

De rubriek actueel op de website van Paal 14 is goed bijgehouden en laat veel leuke vondsten zien van bezoekers van Schiermonnikoog.

Natuurcentrum Ameland, Nes

Het nieuwe natuurcentrum van Ameland combineert opdoen van kennis op een aantrekkelijke manier met ervaren en beleven. Hier word je op een spectaculaire wijze meegenomen op reis door de Amelander natuur, ben je getuige van het ontstaan van het waddengebied en voel je je betrokken bij de inspanningen die nodig zijn om het eiland te behouden. Het watertheater brengt je in de fascinerende onderwaterwereld van de Noordzee en op het uitzichtplateau ervaar je de uitgestrektheid van het Wadden- en Noordzeegebied. Onder begeleiding van een gids zijn meerdere excursies mogelijk. Als je bijzondere strandvondsten doet kun je deze bij het museum melden.

Centrum voor Natuur en Landschap, West-Terschelling

In West-Terschelling staat het Centrum voor Natuur en Landschap. Hier leert u over de bijzondere natuur op dit prachtige waddeneiland. Er is een aquarium en in de collectie is aandacht voor schelpen en ander zeeleven.

De Noordwester, Vlieland

In waddencentrum en zeeaquarium De Noordwester op Vlieland kun je meer te weten komen over de eilander en wadden-natuur. Als je op Vlieland bent en een strandvondst doet waar je meer van wilt weten, loop dan even binnen bij De Noordwester.

Natuurmuseum Fryslân, Leeuwarden

Het prachtige Natuurmuseum Fryslân in Leeuwarden is het belangrijkste natuurmuseum in Noord-Nederland. Het zwaartepunt van de museumcollectie ligt bij de vogels, maar er is ook een omvangrijke collectie schelpen van de hele wereld  (meer dan 100.000, inclusief de schelpencollectie van het voormalige Ecodrome te Zwolle). De wetenschappelijke collectie ligt sinds een paar jaar in een extern, niet voor publiek toegankelijk depot. Geïnteresseerden kunnen contact opnemen met de conservator, Peter Koomen, 058-2332245.

De Schelpencontactgroep (voorheen Schelpenwerkgroep) Friesland is sinds 1967 aan dit museum verbonden en houdt contact via Whatsapp en mail. De bibliotheek van het museum is opgenomen in die van Tresoar (‘bewaarplaats van de geschiedenis van Fryslân’, tresoar.nl) en aldaar zijn ook schelpenboeken ter inzage (gratis) of te leen (betaald). De jongste jaargangen van de tijdschriften liggen nog wel in het museum, de oudere jaargangen komen na invoer op termijn ook beschikbaar in Tresoar. Neem voor de details contact op met Tresoar.”

Ecomare, De Koog, Texel

Ecomare op Texel is een natuurmuseum, een zeehondenopvang, een zeeaquarium en een vogelopvang. Ecomare ligt midden in het Nationaal Park ‘Duinen van Texel’. Via Ecomare kun je ook het duinpark bezoeken. Je kunt er uren rondstruinen en van alles te weten komen over de natuur van de wadden en de Noordzee. Nadat je alles hebt bezocht en gedaan hebt kun je heerlijk uitblazen in het restaurant. Als je op Texel iets bijzonders hebt gevonden op het strand kun je dit bij Ecomare melden. Daar kunnen ze je er meer over vertellen.

Zeemuseum Miramar, Vledder

Hoewel Drenthe niet aan zee ligt heeft Vledder – met dank aan mejuffrouw Warners – al meer dan 30 jaar een schelpenmuseum. In Zeemuseum Miramar vindt u duizenden soorten schelpen, koralen, vissen, mineralen en fossielen. De collectie bevat ook enkele Fluwelen zeemuizen, keverslakken, zeehazen, vliegende vissen, en een schelp van 200 kilo. Verder beschikt Miramar over een museumwinkel waar sieraden, schelpen en souvenirs te koop zijn. In de serre of op het buitenterras kunt u een hapje en een drankje gebruiken.

Schepsel Schelp

Dit kleine, particuliere museum  van de Stichting Schepsel Schelp bevat een zeer omvangrijke collectie fossiele en recente schelpen en fossiele koralen, zee-egels, haaientanden en zoogdierbotten. Het materiaal is bijeengebracht door de oprichters zelf: Piet Hessel en zijn echtgenote Jeannette. Helaas heeft het museum in Utrecht op 4 februari 2016, na 25 jaar, zijn deuren gesloten. De collectie wordt ondergebracht in Rhenen. Daar blijft bezichting mogelijk.

Het schelpenmuseum Amsterdam

Wellicht het kleinste schelpenmuseum van ons land staat in Amsterdam Het Schelpenmuseum Amsterdam vraagt geen entree, omdat het naast een museum met een vaste collectie schelpen (die niet te koop zijn) vooral ook een winkel is. Bijna al het moois dat er te zien is, is ook te koop. Het museum wil de bezoeker kennis laten maken met de wonderbaarlijke voortbrengselen van de zeenatuur: schelpen in alle vormen en maten, zeewaaiers, koralen, geprepareerde zee-egels, kreeften, krabben en vissen.De winkelcollectie omvat behalve de schelpen onder meer sieraden, cadeautjes, home-accessoires, (etnografische) kunstvoorwerpen, wandtableaus, boeken, mineralen en andere naturalia. Het Schelpenmuseum Amsterdam is een initiatief van Babet van Lier en Teun Munnik.

Muzee Scheveningen, Den Haag

Muzee Scheveningen is in 2006 ontstaan door het samengegaan van het Zeemuseum met het Museum Scheveningen.
Het museum heeft een fraaie vaste expositie en regelmatig wisselexposities. Voor scholen is er een uitgebreid aanbod aan educatieve activiteiten. Het museum beschikt over een grote verzameling zeeschelpen van over de hele wereld. In de schoolvakanties zijn er vaak speciale activiteiten voor kinderen.

Het Natuurhistorisch, Rotterdam

Van de dertien regionale natuurhistorische musea is Het Natuurhistorisch, Rotterdam één van de grootste. Met een collectie van ruim 250.000 objecten beheert het Natuurmuseum Rotterdam een aanzienlijk deel van ons culturele erfgoed. Het museum heeft een actief verzamelbeleid en geeft een eigen wetenschappelijk tijdschrift uit, genaamd Deinsea. De collectie staat in het Natuurmuseum Rotterdam centraal en vormt de basis van veel activiteiten.
Het Natuurhistorisch Museum Rotterdam heeft een grote collectie mollusken welke via de website is te doorzoeken. De collectie is systematisch gerangschikt en omvat naar schatting ongeveer 60.000 monsters van recente exemplaren van wereldwijde herkomst. De website van Het Natuurhistorisch, Rotterdam bevat ook een foto database van diverse mollusken. De fossiele weekdieren komen voornamelijk uit Nederland, België en Duitsland. De collectie bevat ook type-materiaal. Een typen-catalogus is gepubliceerd in Deinsea 2-1995.

Natura Docet, Denekamp

Natura Docet is het oudste regionaal natuurhistorisch museum in Nederland. Het is opgericht in 1911 door de dorpsonderwijzer Bernink. De naam betekent letterlijk “de natuur onderwijst”. In het museum zijn exposities over uiteenlopende natuur-onderwerpen, zoals planten en dieren uit de oertijd, de aarde van binnen en buiten, de manier waarop olie en gas uit de grond wordt gehaald, het Twente landschap, vogels en een rariteitenkabinet. In de Middenzaal vindt u een prachtige schelpencollectie.

Museum TwentseWelle, Enschede

Museum TwentseWelle is een museum ontstaan uit een drietal instellingen en een grote bruikleengever. De drie instellingen zijn het Natuurmuseum Enschede, Museum Jannink (Textiel Museum) en het Van Deinse Instituut (streekcultuur en streektaal). De grote bruikleengever is de Oudheidkamer Twente waarvan wij de collectie beheren en tentoonstellen. TwentseWelle verteld in zijn hoofdtentoonstelling “Het grote verhaal” in feite “het menselijk avontuur” en de “mens in zijn omgeving”. Het is een universeel verhaal met de regio als materiaal. Met onze natuurhistorische collecties probeert TwentseWelle een beeld te geven van de ontstaansgeschiedenis van de aarde, het milieu, flora en fauna en de plaats van de mens in dit geheel. De natuurhistorische collectie van Museum TwentseWelle omvat ruim 76.000 objecten. Het huidige verzamelbeleid van TwentseWelle is voornamelijk gericht op de Euregio van Twente/Duitsland, daarnaast op Nederland en West-Europa. De collectie mollusken in TwentseWelle bestaat voornamelijk uit Europees (Palearctisch) materiaal verzameld binnen de regio’s benadrukt in de CLEMAM en CLECOM lijsten. Het gaat hier om zoetwater-, land- en mariene mollusken. Verder is recentelijk het meeste tropische materiaal afgestoten en is voornamelijk de historische collectie van Dhr. Y. Keijzer (1824-1896) bewaard gebleven. Deze collectie omvat zowel Palearctisch als tropisch materiaal. Omvang: 14373 monsters.

Zeeaquarium, Bergen aan Zee

Het Zeeaquarium in Bergen aan Zee verbouwt momenteel. In het voorjaar van 2016 heropent het zijn deuren. De zeebewoners komen uit alle wereldzeeën en zijn in alle soorten en maten te zien. Ook zijn er 38 vitrines met een omvangrijke schelpenverzameling.
Van deze site zijn ook lespakketten te downloaden.

Terra Maris, Oostkapelle

Terra Maris in Oost-Kapelle heeft hele jaar door wisselexposities over de dieren van de Zeeuwse wateren. Bij het museum vindt u verder de Heemtuin “Hortus Zelandiae”, een Zeeaquarium met Oosterschelde-soorten en een lunchcafé met terras. Terra Maris heeft een collectie van ongeveer 20.000 objecten, waarvan zo’n 12.000 nog ongetelde ongewervelden (vooral schelpen). Van de schelpencollectie zijn met name de fossiele schelpen van Domburg van belang. Deze geven een goed overzicht van de Zeeuwse fauna.
Een bezoek aan het museum is goed te combineren met een wandeling door de bossen en duinen van kasteel Westhove of langs het Zeeuwse strand.

Schelpenmuseum Zaamslag

Dit schelpenmuseum in het Zeeuws-Vlaamse Zaamslag herbergt drie collecties. Je vindt er een uitgebreide (zee)biologische en geologische verzameling van schelpen, zeesterren, zeeëgels, krabben, koralen, fossielen, gesteenten en mineralen. Pronkstuk van deze verzameling is het butskop-skelet uit 1757, ook wel het ondier uit het Hellegat genoemd. De tweede collectie bestaat uit archeologische objecten uit Zaamslag. Deze bodemvondsten zijn deels afkomstig van de Torenberg, het kasteel van de ambachtsheren van Zaamslag. De derde collectie is een wisselende expositie met als thema mariniers, oude gebruiksvoorwerpen en tradities. Het museum heeft geen eigen website.

Strandvondsten.nl

Een bijzondere plek binnen de musea is er voor het digitale Noordzee-‘museum’ strandvondsten.nl, een initiatief van NMV-lid Dennis Leeuw. Dennis is zijn digitale museum gestart omdat er naar zijn smaak te weinig goede informatie beschikbaar was op internet over strandvondsten. Sinds 28 september 2006 is zijn ‘museum’ online. Veel strandvondsten op deze site zijn gevonden tussen Egmond aan Zee en Bakkum. Er zijn ook toevoegingen van vondsten van andere Europese en andere Nederlandse stranden. Dennis wil het determineren van strandvondsten gemakkelijker maken. De site is nog in ontwikkeling, maar er is al veel leuks op te ontdekken. Dennis bouwt de site geleidelijk verder uit.